Không thỏa hiệp rằng không có vàng sẽ ôm lấy bạc, đồng, nhôm, sắt, Đức Tuấn chọn một khoảng cách an toàn với tất cả dù anh bị đánh giá là khôn ngoan đến mức… nhạt nhẽo. Anh yêu bản thân đến cuồng dại, đôi khi phạm vào ranh giới của sự ích kỷ. Nhưng ngần ấy vẫn không đủ để nói về Đức Tuấn.

Làm thầy tôi ư? Không dễ

- Đã có thâm niên 10 năm ca hát nhưng Đức Tuấn vẫn chưa như ngày nào... Anh có chán mình không?

- Không. Ngược lại, tôi yêu bản thân hơn những gì tôi có. Tự bản thân, tôi thấy hài lòng với cái chậm mà chắc. Vấn đề ở chỗ tôi chỉ hát những gì tôi thích.

- Vì sao một người nổi tiếng khôn ngoan như anh lại chọn sự bất lợi, không thuộc về đám đông như nhiều ca sĩ khác?

- Hiện nay, âm nhạc Việt Nam vẫn chưa có được sự rõ ràng trong việc ca sĩ chọn phong cách, dòng nhạc để theo đuổi. Vì vậy, tôi nghĩ sự cực đoan là cần thiết. Tôi không thể thấy người ta hát cái gì thì chạy theo. Ở nước ngoài, mọi thứ rõ ràng lắm, pop là pop, opera là opera. Với tôi, nếu thị trường không rõ ràng tôi tự phải rõ ràng với mình, chấp nhận sự cực đoan nếu cần thiết. Nhưng để cực đoan, trước hết phải có cá tính. Nhiều người đẹp, giọng hát đẹp, hay, nhưng không cho người nghe thấy cá tính trong giọng hát. Họ bị nhạt nhòa, thậm chí bão hòa trong một đám đông. Tôi có bị đẩy vào thế cô đơn cũng được, bị ghét cũng chẳng sao, miễn là phải có cá tính.

Đôi lúc tôi thấy mình dại. Tôi thẳng tính quá, không biết lấy lòng người khác. Tính cách đó dễ biến tôi thành người cô độc hơn là một “hoa hậu thân thiện” với tất cả mọi người. Khi tôi làm việc, tôi luôn đặt hai tiêu chí: một là mình thích, hai là đúng bản chất. Và trong giao tiếp thông thường cũng vậy, tôi không thể làm cho người khác bằng cách nói những điều không đúng. Nếu tôi không thấy đẹp, tôi sẽ im lặng, còn thân thiết tôi sẽ góp ý.

- Anh đã nghĩ đến trường hợp nếu anh chấp nhận thỏa hiệp, hoặc thử thỏa hiệp, bây giờ tên Đức Tuấn sẽ vang hơn nhiều?

- Đây là một trường hợp khó nói. Nghệ thuật không được phép thử mà phải làm thật. Đừng nói với tôi là thử sức mà hãy làm. Tuy nhiên, mọi người lựa chọn một giải pháp an toàn là điều đương nhiên, không thể trách. Nhưng vì sao người ta làm gì, tôi cũng phải làm theo. Trong khi, thành công không hay không đâu phải điều nói trước. Nếu tôi hỏi lại chính mình, tôi thỏa hiệp nếu tôi không thành công thì thế nào? Tại sao tôi dám chắc tôi thỏa hiệp là sẽ thành công? Chi bằng cứ sống những cái gì thuộc về bản chất, mọi thứ vẫn không phải ân hận vì mình được sống thực sự là mình.

Đường còn dài, tôi không quá lo lắng về việc bị gọi “không thuộc về” bởi những gì đích thực chắc chắn sẽ có người đồng cảm. Hơn nữa, tôi thỏa hiệp để trôi luôn cả bản thân sẽ khiến âm nhạc bớt đi một sự đa dạng.

Đức Tuấn chọn cách hát ứng dụng opera trên nền nhạc pop.

- Khán giả nhạc Việt thường bị thuyết phục bởi những sự khác người của dân trường lớp âm nhạc đàng hoàng. Như anh bị xem là ngoại đạo, nên khi thuyết phục người nghe bằng cái lạ mà hơn người sẽ nhiều khó khăn. Anh nghĩ sao?

- Tôi làm những cái không giống ai, làm những cái người ta không làm. Cụ thể như việc tại sao tôi phải tốn kém nhiều cho một đĩa nhạc, trong khi nó không tốn nhiều đến thế? Bởi tôi có làm tốt hay kém hơn ở một điểm nào đó, người ta cũng không nhận ra, nhưng tôi vẫn cứ làm. Tôi sẽ vô cùng khó chịu nếu sản phẩm không hoàn hảo.

Ngay từ khi tôi bước chân vào nghề, mọi người nói tôi phải đổi cách hát. Cả những người theo pop hoặc cổ điển đều kêu tôi đổi cách hát tôi đang sử dụng. Họ nói tôi phải hoặc là pop hẳn, hoặc opera hẳn, nhưng tôi không làm. Thẳng thắn chia sẻ, nếu bảo tôi sử dụng hoàn toàn kỹ thuật opera tôi không làm nổi vì tôi không thể tu luyện mòn trường được như bao người khác. Tôi ứng dụng opera trên nền nhạc pop. Người ta nói tôi có đủ tố chất để trở thành một ca sĩ nhạc pop đại chúng, nhưng tôi không thích. Cơ bản là khi hát như thế tôi sẽ phải đổi sang một cách hát khác, tự tôi thấy không thể thả hồn vào ca khúc. Vì vậy, tôi chọn cách kkhông hát trơn tuột và bỏ kỹ thuật.

Ở Việt Nam có nhiều định kiến kỳ lạ là kỹ thuật thì ít có cảm xúc mà cảm xúc là không được kỹ thuật. Khi họ nghe giọng nào có kỹ thuật sẽ nhận xét ngay ca sĩ thiếu cảm xúc. Như một số quan điểm ngớ ngẩn cho rằng nhạc Trịnh cứ phải hát thô sơ mộc mạc mới có cảm xúc. Nói thẳng là tôi không thuộc về kỹ thuật điêu luyện. Tôi chỉ sử dụng vừa vặn, hòa hợp, giao thoa và đặc biệt là thích nét mới của mọi thể loại. Tôi thích cổ điển nhưng tôi thích pha trộn để mang hơi thở thời đại nhiều hơn.

- Nhiều người nói, Đức Tuấn không với được đến các cực điểm của các thể loại nên mới trộn lẫn? Sự thật anh chọn cách hát như thế nào?.

- Tôi không tới được những cực kia vì thực lòng tôi cũng không muốn đạt đến. Nếu muốn, tôi đã học Nhạc viện, rất dễ. Tôi có những người hậu thuẫn để vào trường. Nhưng tôi lựa chọn không học Nhạc viện để lăn lê bò toài đi học thanh nhạc ở khắp mọi nơi, từ trong nước ra ngoài nước. Tôi học đến đâu, tôi hát đến đó có gọi là ăn quả non không?

Ở nước nào cũng thế, những ca sĩ nổi tiếng nhất thường thay đổi thầy để thường xuyên tự làm mới. Ví dụ như Sarah Brightman, bà vẫn đang khó khăn trong việc tìm những người luyện thanh, luyện giọng dù giọng của bà đã được định hình. Vì vậy, người ngoài nói sao tôi cũng chẳng quan tâm.

- Dân Nhạc viện nói rằng, nghe Đức Tuấn hát họ muốn bắt anh nhốt vào Nhạc viện cho rồi. Anh nghĩ sao?

- Ôi, cảm ơn. Nếu nhốt tôi vào trường và dạy miễn phí thì tốt quá. Nhưng tôi chưa có nhu cầu dù tôi biết học sẽ không bao giờ là đủ. Làm thầy của tôi không dễ lắm đâu. Tôi học nhiều thứ và kết hợp chúng mới ra được những gì là tôi hiện nay. Tôi không phải lềnh bềnh một màu không có cá tính. Nhưng, nếu nhốt tôi vào Nhạc viện, có thể tôi làm thầy được một số người. Không phải về kỹ thuật mà một số kinh nghiệm ca hát. Tôi có thể làm tốt cho một số người hơn là giáo viên thanh nhạc.

Đúng là về kỹ thuật, tôi không bằng nhưng người được đào tạo chuyên nghiệp. Nhưng về cách hát, tôi là người có nhiều kinh nghiệm hơn. Cách hát, khống chế sân khấu không phải ai cũng có. Dân Nhạc viện hát giỏi hơn tôi, điều đó đúng, nhưng nói về mức độ làm chủ sân khấu chưa chắc đã bằng tôi. Với một nghệ sĩ biểu diễn, làm chủ sân khấu nhiều lúc quan trọng hơn. Tôi cũng thẳng thắn rằng, dân Nhạc viện không nhiều người làm được. Đôi khi họ chủ quan về kỹ thuật, tự tin họ hát đã hay nên mọi người phải nghe. Nhưng không, sân khấu là một thế giới khác lớp học.

Khán giả vô lý không chịu nổi

- Anh nghĩ gì khi nhiều người “la ó” anh đã làm hỏng nhạc của một số nhạc sĩ, dù anh đã rất khôn ngoan sử dụng thương hiệu của họ?

- Việc tôi có làm hỏng nhạc hay không phải hỏi tác giả. Nhưng đa số những bài tôi đã hát, các nhạc sĩ sáng tác rất ưng ý. Tôi chỉ thấy một số khán giả thể hiện họ giỏi hơn cả tác giả nên phê bình. Tôi hiểu bạn đang nói hỏng nhạc của nhạc sĩ nào. Đó là CD Bây giờ biển mùa Đông. Đây là sản phẩm tôi và chú Dương Thụ ngồi với nhau và đưa hai ý kiến để cùng dung hòa. Khi tôi thâu âm, cả tôi lẫn chú Thụ đều thỏa mãn và cảm thấy tự hào.

Một vài người vẫn nói: “Đức Tuấn hãm hiếp nhạc Dương Thụ”, hay "Đức Tuấn hát nhạc Dương Thụ mà ra nhạc của ai đó". Trong khi đó, người nói tôi hát nhạc Dương Thụ giống nhạc Dương Thụ nhất chính là chú Thụ. Khi tôi làm việc, tôi đều hỏi ý kiến tác giả và tác giả là người người làm việc trực tiếp. Còn nếu đặt trường hợp tác giả chọn tôi như một nhân tố mới, họ cũng cân nhắc việc tôi có thể hiện được điều họ muốn thể hiện trong tác phẩm hay không. Vì nếu tôi mới mà tôi không thể hiện được, chắc chắn họ cũng sẽ không làm. Nhân tố mới thì nhiều, và với các nhạc sĩ, những nhân tố mới này tìm đến cũng không phải là ít, tại sao các nhạc sĩ vẫn chọn tôi? Câu hỏi chính là một câu trả lời, hơn là ngồi nghe phán.

Cũng có nhiều người nói, Đức Tuấn chả hiểu gì về nhạc Phạm Duy, trong khi chính nhạc sĩ Phạm Duy ngồi vỗ đùi khoái chí về sản phẩm của cả hai. Show nhạc nào của tôi có hát nhạc Phạm Duy, ông cũng đều đi xem. Trong khi đó, có vẻ một vài người thiếu hiểu biết vẫn cứ lên giọng. Tôi chỉ thấy buồn cười.

Đôi khi cảm nhạc của tôi, một số khán giả thưởng thức không được, nhận xét là tôi nhạt, tôi thế này thế nọ. Thông thường, khi chọn một ca khúc của nhạc sĩ nào, tôi làm việc rất kỹ và có một quá trình thấu hiểu, tôi không phải hát khơi khơi. Ngay cả CD tôi hát nhạc Trần Lê Quỳnh bị đánh giá thấp nhất, trong khi, tôi tâm đắc nhất. Thực sự, ca từ anh Quỳnh viết đã gắn với nhiều kỷ niệm của tôi. Tôi rất đồng cảm. Trong khi một số album ngớ ngẩn hơn của tôi lại được đề cử giải Cống hiến. Còn đĩa của Trần Lê Quỳnh không được nhắc tới.

Dòng nhạc anh lựa chọn không được nhiều khán giả yêu thích.

- Vì sao anh nghĩ rằng một số nhà báo văn nghệ không coi trọng sản phẩm của anh?

- Tôi không biết. Tôi chỉ không hiểu tại sao đĩa đó bị đánh giá thấp. Trong khi, tôi ghi nhận những ca khúc trong CD có tỷ lệ download cao nhất. Hay đĩa Yêu trong ánh sáng, đến 3 năm sau người ta mới tìm mua nhiều hơn. Nói thẳng ra, nhiều người không công bằng với anh Trần Lê Quỳnh vì nhắc tên anh, người ta sẽ đánh đồng với nhạc thị trường. Nhiều khán giả luôn cho là mình nhất, nhưng thực ra họ chẳng biết gì. Nhưng với những đám đông lưng chừng của chúng ta, họ yêu hay ghét một nghệ sĩ đa phần là do nghệ sĩ có se sua cùng họ hay không. Yếu tố thẩm định chỉ đóng vai trò thứ yếu và có thể, nó sẽ phải nhường chỗ cho sự nhiều chuyện và ảo tưởng.

Có thể tôi không điều chỉnh mình để không phải là mình hay thuộc về một đám đông nào đó. Tôi có thị phần riêng và chắc một điều, một đám đông thuộc về thị phần của hàng trăm người. Còn một nhóm nhỏ của tôi lại chỉ có mình tôi. Ai lợi hơn ai chưa chắc đã phải như người ta nghĩ.

Tôi chưa biết yêu

- Phần lớn lựa chọn của anh đều khôn ngoan, nhất là trong việc thể hiện cuộc sống trước công luận. Anh nghĩ gì?

- Tôi lên báo nhiều, nhưng đời tư của tôi không có nhiều thứ để nói. Tôi cũng đâu phải là người thích giấu diếm. Tôi là một người dễ gặp và nói chuyện, năng động trong cuộc sống bình thường. Hầu như những gì tôi có mọi người đã biết.

- Vậy mọi người sẽ càng đúng khi nói anh nhạt nhẽo?

- Đâu cứ phải yêu đương nồng đượm, thất tình điên loạn lên mới là không nhạt nhẽo. Nếu có, tôi cũng không thể hiện ra. Nhiều người yêu người này, bỏ người kia và đưa lên báo là không nhạt sao? Tôi chỉ nghĩ, miễn là tôi sống để thấy thoải mái. Những người làm âm nhạc đàng hoàng chẳng ai ghét tôi cả. Đó là lý do tại sao những show dàn dựng công phu trong một năm, mọi người rất yên tâm khi giao cho tôi một vai trò, vị trí nhất định. Nhưng nhiều người không biết ở đâu ra, họ đâm thọt tùm lum, buồn cười lắm.

Đức Tuấn khắc khe trong công việc nhưng ngoài đời anh là người dễ tính.

- Nhưng anh là người hoạt động nghệ thuật, anh lại thấy xa lạ với điều này?

- Làm thầy tôi không dễ đâu, dù tôi học rất nhiều và có rất nhiều người thầy. Nếu muốn làm thầy, tôi xin cảm ơn, và tôi sẽ gật đầu cho “thầy” vui vậy. Nhưng thầy để tôi học lại là một chuyện khác. Thầy giỏi không thiếu. Nhưng thầy hợp với mình không dễ kiếm. Vấn đề không phải ai cũng xứng đáng làm thầy một ai đó.

- Anh đã sở hữu nhiều giá trị của một người nổi tiếng cũng như ít những thói hư của nghệ sĩ. Tuy nhiên, nếu anh hư hơn và bớt bằng phẳng một chút, cuộc sống anh thú vị. Anh nghĩ sao?

- Cuộc sống của mọi người đều do chính họ tạo nên. Tôi xem nhẹ mọi thứ xảy ra nên nó sẽ bằng phẳng. Nếu tôi làm nặng nề mọi thứ, nó sẽ dậy sóng thôi. Tôi không quan trọng vật chất hay buồn nếu tôi đang thiếu một cái gì. Ngược lại, tôi luôn hài lòng với mọi hoàn cảnh sống. Đến bây giờ, những năm tháng nghèo khổ nhất đối với tôi là những năm tháng hạnh phúc nhất. Tôi sống một cách thoải mái, thẳng thắn và rất mở. Tôi chẳng bao giờ đè nén hay che giấu một điều gì để làm mất tự nhiên hay cố đẹp một cách khiên cưỡng. Người ta thấy tôi đẹp là vì tôi đẹp, thấy tôi xấu là vì tôi xấu, tôi không cố tạo ra hình thức cho mình.

Tôi đủ thông minh để biết ứng xử như thế nào được gọi là thông minh, lấy lòng người khác, có lợi cho bản thân. Đôi khi, tôi lựa chọn sự chân thật hơn thông minh. Có những cái người ta cho là tốt nhưng không phù hợp với tôi, tôi không làm.Tôi khắt khe trong công việc chứ ngoài đời tôi dễ tính lắm. Hoàn cảnh nào tôi cũng có thể thích nghi và sống chẳng bao giờ cầu kỳ. Tôi có thể thấy thoải mái được với các hoàn cảnh sống cũng như dễ hòa đồng vào những nhóm bạn khác nhau.

- Sự thật có phải như vậy không khi chính anh chấp nhận trở thành “con nợ” ngân hàng để hưởng thụ cuộc sống một cách xa hoa nhất?

- Cái đó lại là chuyện khác. Ở thời buổi sống nhanh, tôi cứ tận hưởng cuộc sống, mua sắm những gì làm cho mình vui, thích, thưởng cuộc sống đẹp về mọi mặt. Tôi nghĩ làm ra tiền mà bo bo giữ, chết cũng không mang đi được. Hiện nay, nhiều người có tư tưởng sống giống tôi.

- Vậy còn tình yêu, có vẻ bộ vest trang trọng của ca sĩ Đức Tuấn đã che lấp đi bộ ngực trần của một người dám sống thật với chính mình?

- Nói đến tình cảm, tôi thuộc tuýp người đa tình, dễ rung cảm. Ai cũng thích cái đẹp, nhưng có những cái không đẹp tôi vẫn rung động. Tôi chưa bao giờ nghĩ là tôi biết yêu. Những tình cảm trước đây và bây giờ là tôi rung cảm và làm điều tốt đẹp cho người ta. Tôi chưa bao giờ hy sinh cho ai. Tôi là một người yêu đời và tự tìm thấy niềm vui cả khi một mình.